Araç Sigortası

Araç sigortası, motorlu araç sahiplerinin olası kazalar, hasarlar, hırsızlık ve üçüncü şahıslara verilen zararlar gibi risklere karşı maddi güvence sağlamayı amaçlayan bir sigorta türüdür. Türkiye'de araç sigortası iki ana başlığa ayrılır: zorunlu trafik sigortası (üçüncü şahıs sorumluluğu için) ve kasko sigortası (aracın kendisine ilişkin teminatlar). Her iki tür de farklı amaç ve kapsamlarla sürücüyü ve araç sahibini korur.

Kapsam ve Türler

• Zorunlu Trafik Sigortası: Üçüncü şahıslara verilen bedeni ve maddi zararları teminat altına alır. Türkiye'de bir aracı trafiğe çıkarabilmek için zorunludur.
• Kasko Sigortası: Aracın kaza, çalınma, yangın, doğal afetler ve isteğe bağlı olarak genişletilmiş teminatlar (cam kırılması, ferdi kaza, hukuki koruma vb.) karşısında güvence altına alınmasını sağlar.
• Mini Kasko / Kısmi Kasko: Sınırlı teminat içeren daha ekonomik seçeneklerdir (ör. sadece çarpma ve çalınma gibi belirli riskler).
• Tam Kasko: Daha geniş teminat seti, genellikle üçüncü şahıs teminatları ve genişletilmiş ek teminatları içerir.

Araç Sigortasının Sağladığı Teminat Örnekleri

• Kaza sonucu oluşan araç hasarları (onarım maliyetleri),
• Aracın çalınması veya çalınmaya teşebbüs,
• Yangın, infilak, yıldırım gibi olaylar,
• Sel, su baskını, dolu, fırtına gibi doğal afetler,
• Cam kırılması ve ayna hasarları (ek teminatla),
• Çekme ve kurtarma masrafları (yol yardımı kapsamında),
• Hukuki takip ve savunma masrafları (hukuki yardım teminatı varsa),
• Ferdi kaza teminatı (sürücü ve/veya yolcular için),
• Üçüncü şahıslara verilecek zararlar (zorunlu trafik teminatı ile veya kasko ek teminatlarıyla).

Teminat Dışı Kalan Durumlara Örnekler

Sigorta sözleşmelerinde sıkça karşılaşılan istisnalar vardır; bunlardan bazıları:

• Sürücünün alkollü veya uyuşturucu etkisinde olması nedeniyle meydana gelen kazalar,
• Aracın yetkisiz kişiler tarafından kullanılması sonucu meydana gelen zararlar,
• Aracın bilinçli şekilde hasar görmesi (kast),
• Normal kullanım kaynaklı aşınma, yıpranma veya bakım eksikliğinden kaynaklanan arızalar,
• Yarış, hız denemesi gibi sportif faaliyetler sırasında oluşan zararlar,
• Polikçe şartları veya özel maddeler ile açıkça hariç tutulan riskler.

Nasıl Fiyatlandırılır? (Prim Hesaplama Kriterleri)

Araç sigortası primleri, bir dizi değişkene göre hesaplanır. En önemli faktörler şunlardır:

• Araç marka, model ve yılı: Yeni, pahalı veya yüksek performanslı araçların onarım maliyetleri daha yüksektir.
• Motor gücü ve silindir hacmi: Daha yüksek performanslı araçlarda risk ve maliyet artabilir.
• Sürücünün yaşı ve deneyimi: Genç veya deneyimsiz sürücüler için primler daha yüksek olabilir.
• Sürücünün hasar geçmişi (No-claim / bonus): Hasarsız geçen süreler primi düşürür; sık hasar bildirimi primi yükseltir.
• Coğrafi bölge ve kullanım amacı: Trafik yoğunluğu, hırsızlık oranı gibi bölgesel riskler prim etkiler.
• Seçilen teminatlar ve limitler: Daha geniş teminat seti (ör. yol yardımı, hukuki yardım, kasko genişletmeleri) primleri yükseltir.
• Muafiyet (franchise) seçeneği: Yüksek muafiyet seçenleri primi düşürebilir; küçük hasarlar sigorta dışı kalır.

Hasar Durumunda Yapılması Gerekenler (Adım Adım)

1. Güvenliği sağlayın: Öncelikle can güvenliğini temin edin, gerekiyorsa acil servisleri arayın.
2. Polis veya jandarma çağırın: Trafik kazalarında resmi tutanak tutturmak için yetkili kolluk kuvvetlerine haber verin.
3. Fotoğraf ve belge toplayın: Olay yerinin fotoğraflarını çekin, varsa tutanak ve tanık bilgilerini alın.
4. Sigorta şirketinizi veya acentenizi bildirin: Erken bildirim süreci tazminat sürecinde önemlidir; 24 saat içinde bildirim istenebilir.
5. Eksper ve onarım süreci: Sigorta şirketi eksper atar; eksper raporuna göre onarım veya tazminat süreçleri yürütülür.
6. Faturalar ve belgeler: Onarım faturaları, araç ekspertiz raporları ve gerekli diğer belgeleri saklayın ve sigortaya sunun.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

• Kasko ile zorunlu trafik sigortası arasındaki fark nedir? — Zorunlu trafik sigortası üçüncü şahıslara verilen zararları karşılar; kasko ise aracın kendisine ilişkin hasarları kapsar.
• Kasko poliçemi başka bir araca devredebilir miyim? — Genel olarak kasko araç bazlıdır; sahip değişikliğinde yeni sahibin durumu ve poliçe şartlarına bağlı olarak işlem yapılır.
• Hasar kaydı primi yükseltir mi? — Evet, sık hasar bildirimi no-claim indirimlerini azaltır ve prim artışına yol açabilir.
• Yedek parça orijinal olmalı mı? — Poliçe şartlarına göre orijinal veya muadil parça kullanımına izin verilir; bazı poliçeler orijinal parça isteyebilir veya farkı talep edebilir.

Farklı Senaryolar — Kısa Örnekler

Örnek 1: Şehir içinde park halindeyken aracınıza çarpılmışsa ve kazayı yapan tespit edilmişse, zorunlu trafik sigortası (üçüncü şahıs) kaza sonucu oluşan zararları karşılayacaktır. Eğer aracınıza gelen zarar kendi hatanız nedeniyle oluştuysa, kasko poliçenizi devreye sokabilirsiniz.
Örnek 2: Dolu nedeniyle oluşan geniş göçükler gibi hasarlarda kasko poliçenizde doğal afet teminatı varsa onarım masrafları karşılanır.

İpucu ve Öneriler

• Poliçe kapsamınızı satın almadan önce dikkatle okuyun; özellikle muafiyet, teminat limitleri ve istisnalar önemlidir.
• Hasarsızlık bonuslarınızı (no-claim) korumaya çalışın—bu, uzun vadede prim tasarrufu sağlar.
• Aynı anda birkaç teklif alıp kapsam ve fiyat karşılaştırması yapın; en ucuz poliçe her zaman en iyi seçenek değildir.
• Genellikle aracınızın güvenlik donanımları (alarm, immobilizer, GPS takip) primi olumlu etkiler.

Not: Bu metin genel bilgilendirme amaçlıdır. Poliçe şartları şirketten şirkete farklılık gösterebilir. Kesin ve güncel bilgi için sigorta sözleşmenizi ve ilgili sigorta şirketinin genel ve özel şartlarını inceleyiniz veya sigorta acenteniz ile iletişime geçiniz.